Rahim ağzı olan herkes rahim ağzı kanseri riski altındadır. En sık 30 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. İnsan papilloma virüsünün (HPV) belirli türleriyle uzun süreli enfeksiyon , rahim ağzı kanserinin ana nedenidir. HPV, cinsel ilişki sırasında bir kişiden diğerine geçen yaygın bir virüstür. Cinsel açıdan aktif kişilerin en az yarısı hayatlarının bir noktasında HPV'ye sahip olacak, ancak çok azı rahim ağzı kanserine yakalanacaktır.

Tarama testleri ve HPV aşısı  rahim ağzı kanserini önlemeye yardımcı olabilir. Rahim ağzı kanseri erken tespit edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir. 

Rahim Ağzı Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?

Neredeyse tüm rahim ağzı kanserlerine, cinsel ilişki sırasında bir kişiden diğerine geçebilen yaygın bir virüs olan insan papilloma virüsü (HPV) neden olur. HPV'nin birçok türü vardır. Bazı HPV türleri rahim ağzında zamanla rahim ağzı kanserine yol açabilecek değişikliklere neden olabilirken, diğer türleri ise genital veya cilt siğillerine neden olabilir.

HPV o kadar yaygındır ki çoğu insan hayatının bir döneminde bu hastalığa yakalanır. HPV genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz, bu nedenle HPV'ye sahip olduğunu kişi kendisi anlayamamaktadır. Çoğu  HPV kendi kendine kaybolacaktır; ancak kendi kendine kaybolmuyorsa, zamanla rahim ağzı kanserine neden olma ihtimali vardır.

Rahim Ağzı Kanseri Riskini Azaltmak İçin Başvurulacak Yöntemler

Rahim ağzı kanserini önlemeye yardımcı olmak için HPV'ye karşı aşı olmak, düzenli tarama testleri yaptırmak ve tarama testi sonuçları normal değilse doktora tekrar başvurmak gereklidir.

İnsan Papilloma Virüsü (HPV) Aşısı

HPV aşısı, çoğunlukla rahim ağzı, vajinal ve vulvar kanserlere neden olan HPV türlerine karşı koruma sağlar .

• HPV aşısı 11 ila 12 yaş arasındaki gençlere tavsiye edilir, ancak 9 yaşından itibaren de yapılabilir.

• HPV aşısı, henüz aşılanmamış olan 26 yaşına kadar herkese de tavsiye edilir.

• HPV aşısının 26 yaş üstü herkese yapılması önerilmez. Bununla birlikte, 27 ila 45 yaşları arasındaki ve henüz aşılanmamış bazı yetişkinler, doktorlarıyla yeni HPV enfeksiyonlarına yakalanma riskleri ve aşının olası yararları hakkında konuştuktan sonra HPV aşısı olmaya karar verebilirler. Daha fazla insan HPV'ye maruz kaldığı için bu yaş aralığında HPV aşısı daha az fayda sağlar.

Aşılamaya 15 yaşından önce başlanıyorsa, dozların 6 ila 12 ay arayla verildiği iki dozluk bir program önerilir. Seriye 15. yaş gününden sonra başlayan kişilere aşı, üç  defalık bir seri halinde yapılıyor.

HPV aşısı yeni HPV enfeksiyonlarını önler ancak mevcut enfeksiyon veya hastalıkları tedavi etmez. Bu nedenle HPV aşısı, HPV'ye maruz kalmadan önce verildiğinde en iyi sonucu verir. HPV aşısı yaptırmış olsa dahi düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmak gereklidir.

Tarama Testleri

Kadınlarda yapılan İki tarama testi, kanser öncüsü veya rahim ağzı kanseri olabilecek hücresel değişiklikleri bulmaya yardımcı olabilir:

• Pap Testi (veya Pap Smear): Uygun şekilde tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilecek rahim ağzındaki hücre değişikliklerini tespit etmeye yarar.

• HPV Testi: Hücre değişikliklerine neden olabilecek virüsü ( insan papilloma virüsü ) tespit etmeye yarar.

Her iki test de doktor muayenehanesinde veya klinikte yapılabilir. 

• ​26 yaşına kadar aşı olunmadıysa mutlaka HPV aşısı yaptırılmalıdır.

• Tütün ve tütün ürünleri kullanılmamalıdır.

• Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılmalıdır.

*HPV enfeksiyonu, prezervatifle örtülen veya korunan kadın ve erkek genital bölgelerinde olabileceği gibi, prezervatifle örtülmeyen alanlarda da ortaya çıkabilir. 

Rahim Ağzı Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Erken dönemde rahim ağzı kanseri belirti ve semptomlara neden olmayabilir. İlerlemiş rahim ağzı kanseri, cinsel ilişki sonrası kanama gibi normal olmayan vajinadan kanama veya akıntıya neden olabilir. Bu belirtilerden herhangi biri mevcutsa doktora başvurmak gerekir. Bu belirtiler kanserden başka bir nedenden kaynaklanmış olabilir ancak bunu bilmenin tek yolu doktora başvurmaktır.

HPV Testi ve Pap Testi Rahim ağzı kanserini önlemeye veya erken tespit etmeye yardımcı olabilir.

• HPV testi rahim ağzında hücre değişikliklerine neden olabilecek virüsü (insan papilloma virüsü) arar .

• Pap testi (veya Pap smear), uygun şekilde tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilecek rahim ağzındaki hücre değişikliklerini, yani ön kanserleri(prekanseröz lezyon) arar .

Her iki test de doktor muayenehanesinde veya klinikte yapılabilir. Muayene esnasında alınan hücreler bir laboratuvara gönderilir.

• Pap testi yaptırılıyorsa hücrelerin normal görünüp görünmediği  kontrol edilecektir.

• HPV testinde hücreler HPV için test edilecektir.

 Smear testinde anormal sitolojik bulgular yıllar sonra gelişecek  kanserin ilk belirtisi olabilir. Rahim ağzı kanseri genellikle ağrıya veya başka semptomlara neden olmaz. Pap testi ile bulunur.

Ne Zaman Tarama Yapılmalıdır?

Pap testi yaptırmaya 21 yaşında başlanmalıdır. Pap testi sonucu normalse bir sonrakı Pap Testine kadar üç yıl beklenilebilinir. 

30 ila 65 Yaşındaysanız

• Yalnızca HPV Testi: Buna birincil HPV testi denir . Sonuç normalse bir sonraki tarama testine kadar beş yıl beklenilebilinir. 

• Pap testiyle birlikte bir HPV testi: Buna ortak test denir . Her iki sonuçta normalse bir sonraki tarama testine kadar beş yıl beklenilebilinir.

• Yalnızca Pap testi: Sonuç normalsebir sonraki Pap testine kadar üç yıl beklenebilinir.

65 Yaşından Büyükseniz

Aşağıdaki durumlarda artık taramaya gerek olmadığını söylenilebilinir:

• Son 10 yılda en az üç Pap testi veya iki HPV testi yaptırıldıysa ve test sonuçları normal veya negatifse 

• Geçmişte rahim ağzı kanseri geçirilmediyse 

• Miyom gibi kanserli olmayan durumlar için total histerektominin bir parçası olarak rahim ağzı alındı ise artık tarama yapmaya gerek yoktur.

Pap veya HPV Testinize Nasıl Hazırlanırsınız?

HPV testi yaptırmadan önce özel bir hazırlığa gerek yoktur.

Pap testi yaptırılıyorsa test sonuçlarının doğru olduğundan emin olmak için gerekli adımları atılabilinir. Testten önceki 2 gün boyunca cinsel ilişkiden, duştan ve vajinal ilaç veya sperm öldürücü köpük kullanmaktan kaçınılmalıdır. Testten önce cinsel ilişkiye girildiyse randevuya planlandığı gibi gidilmeli ve doktora bilgi verilmelidir. 

Eğer adet olunduysa her iki test de yapılabilmektedir.

Test Sonuçları

Test sonuçlarının çıkması üç hafta kadar sürebilir. Testte normal olmayan bir bulguya rastlanırsa doktor iletişime geçerek sürecin takibini sağlayacaktır. Test sonuçlarının normal olmamasının birçok nedeni olabilir. Bu genellikle kanser olduğu anlamına gelmemektedir.

Test sonuçları normal olmayan ve kansere dönüşebilecek hücreleri gösteriyorsa tedavi gerekip gerekmediği bildirilecektir. Çoğu durumda tedavi rahim ağzı kanserinin gelişmesini önler. Test sonuçları hakkında daha fazla bilgi edinmek ve gerekli olabilecek tedaviyi almak gereklidir.

Test sonuçları normalse önümüzdeki birkaç yıl içinde rahim ağzı kanserine yakalanma olasılığı çok düşüktür. Bir sonraki rahim ağzı kanseri tarama testi için birkaç yıl bekleyebileceğiniz söylenilebilir. Ancak yine de kontrol için düzenli olarak doktora gidilmesi gereklidir.

​

Pap Testi Sonucu

Pap testi sonucu normal, belirsiz, anormal veya yetersiz olabilir.

Normal Sonuç

Normal (veya "negatif") sonuç, rahim ağzında hiçbir hücre değişikliğinin bulunmadığı anlamına gelir.  Ancak ilerleyen zamanlarda yine de Pap testleri yaptırmak gereklidir. Rahim ağzı epitelinde yeni hücre değişiklikleri oluşabilir.

Yalnızca Pap testi yapıldıysa bir sonraki tarama testi için üç yıl beklenebileceği söylenebilir. Ayrıca HPV testi yapıldıysa ve sonuç negatifse bir sonraki tarama testi için beş yıl beklenebileceği söyleyebilir.

Belirsiz Sonuç

Test sonuçlarının belirsiz çıkması yaygındır. Bu sonucun tanımlanması için şüpheli, sonuçsuz veya ASC-US gibi başka kelimeler kullanabilir. Bunların hepsi aynı anlama gelir; rahim ağzı hücreleri anormal olduğunu ifade eden terimlerdir. Hamilelik, menopoz veya enfeksiyon gibi yaşam değişiklikleriyle ilgili de olabilirler. HPV testi, hücre değişiklikleri HPV ile ilişkili olup olmadığını öğrenmeye yardımcı olacaktır. Serviksin kolposkopik incelemesi sonucu anormal görüntü saptanan yerlerden biopsi ve servikal kanalın kürete edilerek patolojik incelemeye gönderilmesi gerekecektir.

Anormal Sonuç

Rahim ağzında hücre değişikliklerinin bulunduğu anlamına gelir. Bu genellikle rahim ağzı kanseri olduğu anlamına gelmez. Rahim ağzındaki anormal değişiklikler muhtemelen HPV'den kaynaklanmaktadır. Değişiklikler küçük (düşük dereceli) veya ciddi (yüksek dereceli) olabilir. Çoğu zaman küçük değişiklikler kendiliğinden normale döner. Ancak daha ciddi değişiklikler ortadan kaldırılmazsa kansere dönüşebilir. Daha ciddi değişiklikler genellikle "kanser öncesi" olarak adlandırılır çünkü bunlar henüz kanser değildir, ancak zamanla kansere dönüşebilirler. Nadir durumlarda anormal Pap testi kanser olduğunu da nadir de olsa gösterebilir. Emin olmak için başka testlerin yapılması gereklidir. Rahim ağzı kanserini ne kadar erken tespit edilirse tedavisi o kadar kolay olur.

Numunede yeterli hücre yoksa veya hücreler bir araya toplanmışsa bu durum yetersiz kabul edilir. Birkaç ay içinde tekrar başka bir Pap testi yaptırmanız gerekebilir.

HPV Testi Sonucu

HPV testi sonucu pozitif ya da negatif olabilir.

Negatif bir HPV testi, rahim ağzı kanseriyle bağlantılı bir HPV tipine sahip olunmadığı anlamına gelir. Bir sonraki tarama testi için beş yıl beklenilebilinir.

Pozitif

Pozitif bir HPV testi, rahim ağzı kanseriyle bağlantılı olabilecek bir HPV tipinin saptandığı anlamına gelir. Bu, şu anda rahim ağzı kanseri olunduğu anlamına gelmez. Ama bu bir uyarıdır. Bir sonraki adımı belirlemek için spesifik HPV tipi tanımlanabilir.

• Servikal tarama, hücrelerde belirli insan papilloma virüsü (HPV) türlerinin neden olduğu değişiklikleri bulursa genellikle kolposkopi yapılır. 

• Kolposkopi sırasında pürüzsüz, tüp şeklinde bir alet (spekulum) vajinayı açmak için yavaşça vajinayaa yerleştirilir. Daha sonra rahim ağzına daha detaylı bakmak için bir mikroskop kullanılır. Mikroskop vücudun dışında kalır.

• Test için rahim ağzından küçük bir hücre örneği alınabilir. Buna biyopsi denir. Kolposkopik incelemede şüpheli alanlardan alınan küçük parçalar patolojik incelemeye gönderilir. Anormal hücrelerin yerinin tam olarak belirlenemediği durumlarda servikal kanal içi kürete edilerek patolojiye gönderilir.

Tedavi Türleri

Rahim ağzı kanseri çeşitli şekillerde tedavi edilir. Bu, rahim ağzı kanserinin türüne ve ne kadar yayıldığına bağlıdır. Tedaviler arasında ameliyat, kemoterapi ve radyasyon tedavisi yer alır.

• Cerrahi:  Ameliyatla kanser dokusunun çıkarılmasıdır.

• Kemoterapi: Kanseri küçültmek veya öldürmek için özel ilaçların kullanılmasıdır. İlaçlar haplar veya damarlara verilen ilaçlar veya bazen her ikisi de olabilecek şekilde uygulanır.

• Radyasyon: Kanseri öldürmek için yüksek enerjili ışınların (X ışınlarına benzer) kullanılması.

-

• Jinekolojik onkologlar rahim ağzı, rahim, yumurtalık, vajinal ve vulva kanserleri gibi jinekolojik kanserleri tedavi etmek için eğitim almış doktorlardır.

• Tıbbi onkologlar kanseri ilaçla tedavi eden doktorlardır.

• Radyasyon onkologları kanseri radyasyonla tedavi eden doktorlardır.